«ΟΝΕΙΡΑ ΓΙΑ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ»

Βαδίζοντας προς την παραλία της πόλης μου, με σύντροφο το απαλό ανοιξιάτικο αεράκι και βλέποντας τη φύση να ξυπνά από το σκοτεινό πρόσωπο της νύχτας, αγωνιώ να συναντήσω έναν παιδικό μου φίλο. Μπορώ να ακούσω τα κύματα της θάλασσας, καθώς μαλώνουν με τα βότσαλα που καλύπτουν την παραλία σαν ένα κατάλευκο πέπλο. Tα καταγάλανα νερά διασχίζουν βιαστικά τα πελάγη, προκειμένου να δροσίσουν τη διψασμένη αμμουδιά. Αναγνωρίζω τη μυρωδιά της αλμύρας που ενώνεται με τον καθαρό αέρα και μου κυριεύει το νου, οδηγώντας με σε σκέψεις γαλήνιες. Κατά την πορεία μου, συναντώ λιγοστά άτομα. Τα πρόσωπά τους είναι φωτεινά, καθώς αντανακλούν πάνω τους οι λαμπερές ακτίνες του ήλιου που αγκαλιάζουν τον ουρανό. Αρκετά παιδιά παίζουν, δίνοντας ζωντάνια σ? αυτό το ονειρεμένο τοπίο. Αφήνονται ανέμελα στις χαρές της παιδικής τους ηλικίας. Είναι παιδιά ξέγνοιαστα, που μπορούν να ξοδεύουν όλο τους το χρόνο στο παιχνίδι.

Καθώς αναμένω τη συνάντηση μας και με αφορμή τα παιδιά που είδα, το μυαλό μου ανατρέχει στα παιδικά χρόνια του φίλου μου. Τον λένε Μίκαελ και γεννήθηκε στη μακρινή ήπειρο της Αφρικής. Έζησε σ? ένα χωριό στην περιοχή της Κάμπια, στη Σιέρα Λεόνε. Το χρώμα του είναι διαφορετικό σαν κι αυτό των άλλων κάτισχνων παιδιών της Αφρικής, στα οποία το  χαμόγελο έχει αντικατασταθεί από την απόλυτη δυστυχία, το ζωηρό παιδικό βλέμμα από μια ταλαιπωρημένη μορφή, πονεμένη από την αδιαφορία του κόσμου. Αιτία γι? αυτήν την εικόνα, που δεν έχεις το κουράγιο ούτε καν να κοιτάξεις, είναι η εκμετάλλευση και η καθημερινή βιοπάλη εκείνων των παιδιών, για  να εξασφαλίσουν λίγες σταγόνες νερό ή ακόμη και ελάχιστη τροφή τόση ώστε να μπορούν να επιβιώσουν. Σε παρόμοιες συνθήκες ζούσε και ο φίλος μου. Ήταν το μεγαλύτερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας και ίσως το πιο βασανισμένο. Το σπίτι τους ήταν χτισμένο με λάσπη και είχε στέγη από λαμαρίνα. Ήταν ιδιαίτερα στενόχωρο και φτιαγμένο με καλαμωτές αντί για τούβλα. Οι οικογένειες στην Αφρική συνηθίζουν να εκτρέφουν ζώα, κυρίως ως πηγή εισοδήματος, αποτελούν ένα είδος κοινωνικού γοήτρου και τα χρησιμοποιούν στις παραδοσιακές τελετές. Τα παιδιά από πολύ μικρά βοηθούν στις αγροτικές δουλειές, αποκλεισμένα από την ξεγνοιασιά που επιβάλει η  παιδική τους ηλικία. Η συγκεκριμένη οικογένεια δεν εξέτρεφε ζώα. Διέθετε μόνο ένα μικρό κομμάτι γης για καλλιέργεια. Η εκπαίδευση αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που δυσκολεύει τη ζωή τους. Ο εμφύλιος πόλεμος, εκτός από τα τραύματα που δημιούργησε στις παιδικές ψυχές, διέλυσε και το εκπαιδευτικό σύστημα.

Όλα τα παιδιά της οικογένειας βίωναν τις ίδιες εμπειρίες. Το δεύτερο παιδί ήταν κορίτσι, την έλεγαν Γουάρα και ήταν δύο χρόνια μικρότερη από το μεγάλο της αδελφό. Ήταν στενά δεμένοι μεταξύ τους, είχαν όνειρα και ανιδιοτελή αγάπη. Στήριζε ο ένας τον άλλον και ποτέ δε ζούσαν για τον εαυτό τους. Ο μικρότερος αδελφός τους είχε αθωότητα ψυχής, καθώς δεν πρόλαβε να γνωρίσει το τρομακτικό προσωπείο της αλήθειας για τη ζωή σε μια τόσο φτωχή χώρα. Πάντα επιθυμούσε μια ζωή γεμάτη ελπίδα, ήθελε να βλέπει το ζεστό ήλιο και να πιστεύει πως κάποτε θα πάψει να είναι κρυμμένος πίσω από τα γκρίζα σύννεφα και θα ξεπροβάλει για χάρη όλων των παιδιών. Η ζωή του όμως, ήταν πολύ σύντομη και δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις ευχές του. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών μια μολυσματική ασθένεια κυρίευσε το σώμα του και κατέστειλε τις αισθήσεις του. Ο υψηλός πυρετός τον ταλαιπωρούσε για πολύ καιρό και ήταν ζεστός σαν τις καυτές καλοκαιρινές ακτίνες του ήλιου που ονειρευόταν. Προσπάθησαν να μεταφέρουν με τα πόδια τον μικρό άγγελο στον κοντινότερο σταθμό υγείας που βρίσκεται στην Κάμπια και σε απόσταση μεγαλύτερη των πέντε χιλιομέτρων από το σπίτι τους. Καθώς ο δρόμος ήταν μακρύς, η παιδική καρδούλα του δεν άντεξε. Βιάστηκε να αποχαιρετίσει τη ζωή και να μεταφερθεί σ? έναν κόσμο, όπου η ψυχή θα μπορεί να ζει ανέμελα και να συντροφεύει τα αδέλφια του, χωρίς τη φθορά των καθημερινών δυσκολιών. Ο Μίκαελ ορκίστηκε να μην ξεχάσει ποτέ το μικρό του αδελφό και το πόσο άδικα χάθηκε η ζωή του. Γι? αυτό το λόγο έθεσε ως μοναδικό στόχο του να ακολουθήσει ένα επάγγελμα, με το οποίο θα μπορούσε να παρέχει βοήθεια και να σώζει τις ανθρώπινες ζωές.

Η οικογένειά του φοβισμένη από το χαμό του μικρού του αδελφού, αποφάσισε να τον στείλει σε ηλικία 10 ετών μαζί με το θείο του στη μακρινή Ευρώπη, για να μπορέσει τουλάχιστον εκείνος να γλιτώσει. Τον συμβούλεψαν να ξεχάσει το πόσο υπέφερε σαν παιδί και να δημιουργήσει μια καλύτερη ζωή που να του αξίζει. Η Γουάρα δε μπορούσε να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή. Έπρεπε να μείνει με τους γονείς της, αφού ήταν η μόνη που τους απέμεινε πλέον.  Ακόμη, δεν ήταν συνηθισμένο τα κορίτσια να απομακρύνονται από την πατρίδα τους. Δεν είχε σημασία η προσωπική τους ασφάλεια και ο φόβος μήπως πάψει να υπάρχει, τα ταλαιπωρούσε όλο και περισσότερο. Δεν υπήρχε άλλη λύση. Τα δύο αδέλφια θα χωρίζονταν, δίχως να ξέρουν αν θα ξαναβρεθούν μέσα στο σύντομο ταξίδι της ζωής. Όταν έφτασε η μέρα του αποχωρισμού τους, τα παιδιά με δάκρυα στα μάτια χάρισαν ο ένας στον άλλον μια ζεστή αγκαλιά και υποσχέθηκαν ότι θα κινήσουν γη και ουρανό για να ξαναβρεθούν. Με οδηγό την ελπίδα και την αγάπη που είχε για την αδελφή του και τη ζωή ξεκίνησε το μακρινό του ταξίδι.

Έπειτα από πολλές περιπέτειες κατόρθωσαν να φτάσουν στο βόρειο τμήμα της Αφρικής. Κουρασμένοι, αλλά με τεράστια δύναμη ψυχής και με κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους ήρθαν στην Ελλάδα. Ήταν νεοφερμένοι στην πόλη μας και φιλοξενήθηκαν από κάποιους γνωστούς τους. Όμως και εδώ τα προβλήματα δεν έλειψαν. Το παιδί ήταν ολομόναχο, σε μια ξένη χώρα, με σύντροφο την αισιοδοξία για μια καλύτερη αρχή. Ο θείος του προκειμένου να μπορέσει να τον συντηρήσει εργαζόταν πολλές ώρες την ημέρα σε οικοδομές. Εκείνος πήγαινε σε ειδικό δημοτικό σχολείο για να μάθει την ελληνική γλώσσα τα πρωινά και όταν είχε λίγο ελεύθερο χρόνο βοηθούσε το θείο του στην οικοδομή. Ήταν μια δουλειά επικίνδυνη, ακατάλληλη με τις ανάγκες ενός μικρού παιδιού. Έπρεπε όμως να ξεχάσει τη χαρά της παιδικής ζωής και να κάνει ό,τι του ανέθεταν για να επιβιώσει. Όταν προετοιμάστηκε κατάλληλα πήγε στο γυμνάσιο. Εκεί δεν έγινε εύκολα αποδεκτός από τα παιδιά της ηλικίας του. Τον κατηγορούσαν για τις εξωτερικές του διαφορές και τις πεποιθήσεις, πληγώνοντας έτσι τα ευαίσθητα συναισθήματά του. Εκείνος προσπαθούσε να τα πλησιάσει, αλλά εκείνα συνεχώς τον απέφευγαν, δείχνοντας έτσι τη σκληρότητα απέναντι στη διαφορετικότητα ορισμένων συνανθρώπων μας. Πίσω από αυτή την άσπλαχνη αμφίεση εκείνων των παιδιών κρύβονται οι αρνητικές αντιλήψεις που έχουν διδαχθεί από τους μεγάλους χωρίς όμως πρώτα να ρωτηθούν. Θυμάμαι τον Μίκαελ κουλουριασμένο σε μια γωνιά του προαυλίου και με ένα βλέμμα απορίας και θλίψης για την αντιμετώπισή του από τ? άλλα παιδιά. Όταν τον πλησίασα στην αρχή φοβόταν μήπως του κάνω κακό ή αρχίσω να τον κοροϊδεύω, όπως οι υπόλοιποι. Εγώ τον καθησύχασα, του πρότεινα να γίνουμε φίλοι και να μοιραζόμαστε ό,τι μας πληγώνει. Ξαφνιασμένος ύψωσε το βλέμμα του να με κοιτάξει και το πρόσωπό του έλαμψε από ευτυχία. Ένα δάκρυ χαράς ήταν έτοιμο δειλά δειλά να κυλήσει. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν αγάπη και υποστήριξη. Κοιτάζοντάς με μες στα μάτια ήταν σαν να με ευχαριστεί που τον δέχτηκα γι? αυτό που πραγματικά είναι, χωρίς να με ενοχλεί που είμαστε τόσο διαφορετικοί. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα πιο χρήσιμη και ευχαριστημένη με τον εαυτό μου από ποτέ. Έτσι, έγινα καλή φίλη με τον μικρό αγωνιστή της ζωής και μοιραστήκαμε μαζί τις πιο βαθιές συγκινήσεις. Κάθε μεσημέρι μετά το σχολείο βλεπόμασταν και περπατούσαμε μέχρι την παραλία της πόλης, εξιστορώντας τα πιο φανταστικά όνειρά μας και μοιραζόμασταν τα πιο κρυφά μυστικά μας. Βλέποντας και τα υπόλοιπα παιδιά ότι περνούσαμε αρκετές ώρες  άρχισαν να πιστεύουν ότι δύο τόσο διαφορετικά άτομα μπορούσαν να είναι μαζί και να κάνουν την καλύτερη παρέα, χωρίς να υπάρχουν ζήλειες και αντιδικίες. Έτσι, άρχισαν να τον προσεγγίζουν όλο και περισσότερα παιδιά και να τον στηρίζουν. Κατάφερε με την ταπεινή και καλοσυνάτη συμπεριφορά του να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και από το πιο μόνο και δυστυχισμένο παιδί εξελίχθηκε σ? ένα παιδί συμπαθές σε όλους. Δεν εξασφάλισε μονάχα τη συμπαράστασή τους, αλλά και τις βάσεις για να χτίσει μια ζωή που να του αξίζει και αποτέλεσε ένα μικρό λιθαράκι στην προσπάθεια αποδοχής των ατόμων με διαφορετική εξωτερική εμφάνιση και ιδιοσυγκρασία και δημιουργίας ενός κόσμου κοινού για όλους.

Αν και ζούσε σε μια καινούργια χώρα και είχε αποκτήσει νέες συναναστροφές, ποτέ δεν ξέχασε την οικογένειά του και την εικόνα της αδελφής του που με δάκρυα στα μάτια του φώναζε να τη θυμάται όσο μακριά κι αν πάει και να προσπαθεί να επικοινωνεί μαζί της. Όλο αυτό τον καιρό ο Μίκαελ έστελνε γράμματα στη Γουάρα, περιγράφοντας τα καθημερινά του βιώματα και ζητώντας πληροφορίες για εκείνη και τους γονείς του. Η Γουάρα όμως δεν είχε πρόσβαση στην εκπαίδευση και έτσι δε μπορούσε να καταλάβει όλα όσα της διηγούνταν. Με τη βοήθεια ορισμένων εθελοντικών κέντρων που βρίσκονταν εκεί για να παρέχουν βοήθεια, τα γράμματά του διαβάζονταν. Η Γουάρα δεν είχε άλλο τρόπο επικοινωνίας παρά μόνο τη ζωγραφική. Συνήθιζε να αποτυπώνει το σπίτι τους και στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, όπως οι καλλιέργειες του χωραφιού τους. Στη μνήμη του χαράχτηκε ένα σκίτσο που παρίστανε ένα μικρό αγόρι να κρατάει πολλά παράξενα λουλούδια με ζωντανά χρώματα.

Έχοντας επιμονή και επιδιώκοντας να συναντήσει την αγαπημένη του αδελφή που τον αναζητούσε τόσο, κυνήγησε τα όνειρά του και τα πραγματοποίησε. Από μικρός είχε την επιθυμία να ακολουθήσει ένα επάγγελμα, με το οποίο θα έκανε τα πάντα για να μην στερούνται οι άνθρωποι το ανεκτίμητο δώρο της ζωής. Γι? αυτό το λόγο, αφιέρωσε αρκετό χρόνο στη μελέτη, προκειμένου να ακολουθήσει το επάγγελμα του γιατρού και να μεταβεί κάποτε στο χωριό του. Άλλωστε, είχε υποσχεθεί στην αδελφή του ότι μια μέρα η μεγαλωμένη πια όψη του θα καθρεφτιζόταν στο γλυκό της βλέμμα και τα δάκρυά της για τα χρόνια που στερήθηκαν θα δρόσιζαν τα νεανικά της μάγουλα. Παρόλο που εκείνος πέρασε στην Ιατρική κι εγώ στην Παιδαγωγική Ακαδημία η φιλία μας δεν έσβησε στο πέρασμα του χρόνου. Είμαι ενθουσιασμένη για εκείνον, γιατί ξέρω πως η πραγματική ευτυχία βρίσκεται κοντά στα αγαπημένα του πρόσωπα που αύριο φεύγει για να συναντήσει. Πιστεύω πως οι αναμνήσεις των νεανικών μας χρόνων θα είναι ένας πιστός σύντροφος στη ζωή του που θα του υπενθυμίζουν το δυνατό δέσιμο μεταξύ μας και τη σημασία της αλληλοϋποστήριξης.

Καθώς αυτές οι σκέψεις περιτριγυρίζουν το μυαλό μου, βλέπω τη μορφή του να αχνοφαίνεται και να χρωματίζει το τοπίο μ? έναν τόνο αισιοδοξίας. Έχει μείνει στην καρδιά μου ως ένα άτομο θαυμαστό και πρότυπο ζωής. Ως παιδί καταπονήθηκε αρκετά από τα βάσανα και τις περιπέτειες που μας επιφυλάσσει η ζωή. Κατάφερε όμως να βρει τη δύναμη να μοιραστεί μαζί μου τα πιο κρυφά μυστικά του, τα σκληρά βιώματα που τον βασάνισαν και παρόλο που τον έφτασαν στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου, εκείνος βρήκε το θάρρος ίσως όχι να αλλάξει αυτά που συνέβησαν, αλλά να αντισταθεί και να παλέψει για το παρόν ολομόναχος. Παρά την ψυχική καταστροφή που βίωσε κατόρθωσε να αγωνιστεί για να ζήσει. Γι? αυτό, έχει χαραχτεί στο μυαλό μου σαν ένα άτομο σπουδαίο.

Δε λυπάμαι που θα αποχωριστούμε ο ένας τον άλλο, καθώς σύντομα πρόκειται να πάω να τον συναντήσω στην Αφρική, όπου θα εργαστώ ως εθελόντρια σε πρόγραμμα υποστήριξης της εκπαίδευσης. Η ανυπομονησία με παρασύρει και με οδηγεί στη στιγμή που θα δω τη Γουάρα και θα της προσφέρω όλη μου την αγάπη και την κατανόηση, για να απομακρυνθεί από τις δυσάρεστες εμπειρίες που έζησε. Στόχος του Μίκαελ, καθώς και δικός μου είναι να απαλύνουμε τον πόνο των παιδιών και να κάνουμε τις καρδιές τους να χτυπούν στο ρυθμό ενός νέου κόσμου, στον οποίο όλοι θα είναι ίσοι και τα όνειρα για ηλιοβασιλέματα θα ξαναγεννιούνται.